بیماری صرع چیست Epilepsy
بیماری صرع
صرع مجموعه ای از اختلالات عصبی مزمن با علامت تشنج می باشد. صرع یک بیماری مربوط به مغز است که باعث حمله های ناگهانی می شود. فعالیت سلول های عصبی، غیر عادی و شدید خواهد بود. هنگام حمله صرع (بیمار) مدت کوتاهی بیهوش شده، حرکات غیر قابل کنترل دارد، به نقطه ای خیره شده، ترس یا بو های غیر واقعی را تجربه می کند. همه بیمار ها به یک شکل دچار حمله صرع نمی شوند.
صرع یا به انگلیسی Epilepsy یک بیماری بلند مدت است ولی بیمار با مصرف دارو های ضد صرع، عادی زندگی عادی می کند. صرع به دلیل مشکل های ژنتیکی، آسیب های مغزی، سرطان مغز، مصرف دارو یا الکل، عفونت های مختلف یا ناهنجاری مادرزادی ایجاد می شود. صرع مسری نیست.
بیمار مبتلا به صرع با درمان مناسب، حمایت اطرافیان و مراجعه به پزشک می تواند زندگی عادی داشته باشد.
صرع یعنی کشمکش. (تشنج) نشانه بیماری صرع است: بسیار خفیف یا لرزش های شدید. در صرع، تشنج مدام تکرار می شود و دلیل مشخص ندارد. تشنج بسته به اینکه کدام بخش از مغز تحت تأثیر صرع قرار گرفته و سن بیمار، شکل های مختلف دارد. تشنج صرع دو نوع دارد :
انواع تشنج های بیماری صرع
تشنج حرکتی (تشنج صرعی موضعی و تشنج منتشر)
تشنج موضعی بعد از تجربه های حسی، روانی، ارادی، حرکتی روی می دهد. پرش از یک گروه ماهیچه ای خاص شروع شده و به ماهیچه های دیگر گسترش می یابد. حرکت غیر ارادی هم در بیمار دیده می شود مثل ملچ ملوچ لب ها یا تلاش برای برداشتن یک شی ء.
تشنج ابسانس
در تمام تشنج های صرع، بیمار هوشیاری خود را از دست می دهد. فاز تونیک حمله صرع، ده تا سی ثانیه طول کشیده و شامل انقباض و کشیدگی اندام ها و قوس هم زمان کمر می شود. شاید در اثر انقباض ماهیچه های سینه، صدای فریاد هم شنیده شود (فاز تونیک) سپس لرزش هماهنگ اندام ها روی می دهد (فاز کلونیک) حملات کششی باعث انقباض یکنواخت ماهیچه ها می شود. هنگام قطع شدن نفس، صورت بیمار کبود می شود. لرزش یکنواخت اندام ها در تشنج های کلونیک روی می دهد. ده تا سی ثانیه بعد از تشنج، بیمار به حالت عادی برمی گردد (فاز پس از تشنج)
عوارض بیبماری تشنج چیست
بیمار هنگام تشنج صرع ، کنترل روده یا مثانه را از دست می دهد. نوک یا گوشه های زبان را گاز می گیرد. حملات ماهیچه ای شامل گرفتگی ماهیچه ها می شود. حملات پریشانی، گردش ملایم سر یا چشمک زدن چشم ها را در بر می گیرد. بیمار صرع به ندرت روی زمین بیفتد. در حمله ضعیف صرع، بیمار چند ثانیه فعالیت ماهیچه را از دست می دهد. نور چراغ یا صدا های ناگهانی عامل تحریک افراد مبتلا به صرع انعکاسی اند. بعضی از بیمار ها هم در خواب دچار حمله صرع می شوند.
علام پس از تشنج صرع
بعد از حمله صرع یعنی قبل از بازگشت به سطح هوشیاری، دوره گیجی بیمار است – یک ربع تا چهار ساعت! علائم رایج دیگر پس از تشنج صرع عبارتند از: احساس خستگی، سردرد، به سختی صحبت کردن و رفتار های غیر عادی، روان پریشی، ضعف موضعی. فرد مبتلا به صرع در تحصیل و کار دچار مشکل خواهد شد. سندرم صرع شامل اختلال های خاصی است: اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب، اختلال کم توجهی – بیش فعالی، اوتیسم، میگرن.
علت بروز بیماری صرع
علت صرع در (جوان ها) بیماری ژنتیکی، بیماری مادرزادی، اختلال رشد و در (پیر ها) آلزایمر، تومور مغزی، سکته مغزی است. البته سکته، صدمه به سر، خوردن مواد سمی و اختلال متابولیک باعث تشنج علامتی حاد می شوند.
ژنتیک در بروز بیماری صرع نقش دارد. بعضی از موارد صرع به دلیل بیماری تک ژنی است. در دوقلوها اگر یکی دچار صرع شود، پنجاه درصد احتمال دارد نفر دیگر هم به بیماری صرع مبتلا شود. امکان بروز صرع در اقوام درجه یک بیمار، وجود دارد. افراد مبتلا به نشانگان داون و سندرم آنجلمن در قیاس با دیگران بیشتر در خطر ابتلا به بیماری صرع هستند.
آسیب به مغز سبب چند برابر شدن احتمال بروز صرع می شود. مننژیت باعث به وجود آمدن تشنج در زمان ابتلا به این بیماری می شود. التهاب تبخال مغزی علت ابتلا به صرع در دوران پس از این بیماری است. خود کرم کدو عمل تشنج صرعی است. مصرف همیشگی الکل باعث افزایش احتمال صرع می شود. واکسن زدن هیچ ربطی به بروز صرع ندارد اما سوء تغذیه با بیماری صرع ارتباط دارد.
نشانه های صرع در دوره نوزادی، کودکی، بزرگسالی یکسان نیستند.
تشخیص بیماری صرع
در تشخیص صرع به شکل تشنج و اتفاق های جانبی آن توجه می شود. الکتروانسفالوگرافی، تصویربرداری از سیستم عصبی، تست نوار مغز طولانی مدت همراه با ویدئو در تشخیص بیماری صرع مؤثر هستند. به طور کلی توصیه پزشک برای تشخیص بیماری صرع، ام آر آی است. در صورت خون ریزی، سی تی اسکن گزینه بهتری است.
صرع به دو یا چند تشنج در فاصله زمانی یک شبانه روز گفته می شود. بیمار ها طبق نوع تشنج، عمل حمله، سندرم صرع، اتفاق های رخ داده هنگام و پس از حمله، دسته بندی می شوند. انجام آزمایش خون در از بین بردن عوامل محرک صرع اثرگذار است. گرفتن نوار قلب، مشکلات ضربان قلب بیمار صرع را برطرف می کند.
گاهی در زمان سنکوپ، هیپرونتیلاسیون، میگرن، حمله خواب، وحشت زدگی و تشنج، به اشتباه تشخیص صرع داده می شود. برخی از رفتار های کودکان را نباید به تشنج صرع ربط داد: حملات ریسه، شب ادراری، هراس شبانه، تیک و میوکلونس. درد کمر و کژگردنی در نوزادان هم حاصل بازگشت اسید به مری است نه صرع.
روشهای بهبود صرع
روشهای بهبود صرع
بهتر است بیمار مبتلا به صرع (میوه و سبزیجات خام، فراوده های لبنی، غلات و حبوبات، ماهی) را در سبد غذایی خود جا دهد. به توصیه وب سایت سلامت گردی، هشت ساعت خواب و مصرف منظم سه وعده غذا برای مهار بیماری صرع است. به شرط استفاده مرتب از دارو های ضد تشنج، درمان نسبی صرع گاهی پنج سال زمان می برد.
بعد از تشنج اول، مصرف روزانه داروی شیمیایی در درمان صرع مؤثر خواهد بود. در ادامه، رعایت رژیم غذایی خاص و استفاده از یک محرک عصبی و جراحی مغز پیش گرفته می شود. در صورت برخورد با بیمار هنگام حمله صرع، عینک و کلید و وسیله های تیز را از او دور کنید. برای جلوگیری از رفتن آب به ریه ها، بیمار را به پهلو بچرخانید. انگشت های خود را روی زبان بیمار نگذارید چون باعث استفراغ کردن او می شود.
داروهای مورد استفاده برای صرع
بحران صرعی یعنی تشنج بیشتر از پنج دقیقه طول بکشد یا بیمار در یک ساعت، چند تشنج بدون برگشت به حالت طبیعی را تجربه کند. نوع تشنج، سندروم صرع، درمان های استفاده شده دیگر، مشکلات جسمی دیگر، سن، سبک زندگی بیمار (مبنای) انتخاب دارو های ضد تشنج صرعی است. دارو های اصلی درمان صرع عبارتند از:
اتوسوکزوماید یا اتوسوکسیماید
تیوپنتال سدیم
پروپوفول وریدی
شیاف دیازپام
کلونازپام یا ریوتریل یا کلپام یا کلوست
کاربامازپین
گاباپنتین یا نورونتین
فنی توئین
فنوباربیتال
لورازپام وریدی
لاموتریژین
دپاکین یا والپروات سدیم یا والپروئیک اسید (منع استفاده در سه ماه اول بارداری)
دارو های تشنج صرعی عارضه های جانبی مختلفی دارند: تغییر در رفتار، خواب آلودگی، آکنه، عفونت کبد، کم خونی آپلاستیک.
روش درمان صرع
جراحی صرع – جدا کردن اسبک مغز، خارج کردن تومور مغزی، برداشتن بخش هایی از نوقشر، کولوستومی بافت پنبه ای.
تحریک عصبی – تحریک عصب واگوس، تحریک تالاموس پیشین، تحریک واکنشی حلقه بسته.
از بین بردن محرک های تشنج صرعی مفید است مثلا بیمار حساس به نور، با عینک تیره از تلویزیون و لپ تاپ و گوشی استفاده کرده و از بازی های رایانه ای بر حذر باشد.
سگ خانگی برای پیش بینی حمله صرع تربیت نشده! به شایعه ها درباره درمان تشنج صرعی با طب سوزنی، روان درمانی، یوگا، مصرف مکمل های ویتامینی، دارو ملاتونین توجه نکنید.
خانم های مبتلا به صرع به دلیل ترس از انتقال صرع به نوزاد، بروز مشکل در جنین در اثر مصرف دارو توسط مادر، به وجود آمدن مشکل حین زایمان و . . . تمایلی به بارداری ندارند. این بیمار ها باید چند ماه قبل از اقدام به حاملگی برای کنترل تشنج ها، بررسی سوابق پزشکی، تصمیم گیری در رابطه با قطع یا تغییر دارو ها با دکتر مشورت کند. در کل شیردهی برای مادر مبتلا به صرع ممنوع نیست.
در هند و چین بیمار مبتلا به صرع اصلا ازدواج نمی کرد. در تانزانیا صرع به تسخیر بیمار توسط ارواح شیطانی ربط داده می شد. هنوز هم خیلی ها فکر می کنند تشنج صرعی واگیردار است . . .
یک و نیم درصد ایرانی ها (صرع) دارند.
گرفتن نوار مغزی در تشخیص صرع کمک می کند. صرع درمان قطعی ندارد. با مصرف دارو صرع، بیماری تا هفتاد درصد کنترل می شود.
یک درصد جمعیت جهان از بیماری صرع رنج می برند. صرع در نوزادان و افراد مسن تر رایج تر است. در هیچ جای دنیا افراد مبتلا به صرع اجازه رانندگی ندارند. احتمال تصادف رانندگی در افرادی که دچار صرع هستند، دو برابر است.
صرع در سگ و گربه و اسب هم دیده می شود.
صرع یکی از رایج ترین اختلال های شدید عصب شناختی است که یک درصد جمعیت را در بیست سالگی و سه درصد جمعیت را در هفتاد و پنج سالگی درگیر می کند. صرع در مرد ها رایج تر از زن ها است. اکثر افراد مبتلا به صرع در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند. صرع فعال یعنی بیمار در پنج سال گذشته حداقل یک حمله صرع را از سر گذرانده است. فقر سبب ابتلا به صرع می شود- هم سکونت در یک کشور فقیر و هم فقیر بودن نسبت به دیگران. با افزایش نجات سالمند ها پس از سکته، درصد ابتلا به صرع در آنها بالا رفته است.
در دوران باستان (صرع) را تسخیر روح پنداشته و حمله صرعی را به حضور ارواح خبیثه نسبت داده و برای درمان دست به دامن جن گیر ها می شدند. در یونان باستان بر این باور بودند که اگر کسی الهه ماه سلنه و آرتمیس را ناراحت کند، دچار بیماری مقدس می شود – صرع! حتی هرکول هم از بیماری صرع رنج می برد. بعدها بقراط گفت منشأ صرع، مغز است و با دارو درمان می شود. در زمان قدیم افراد مبتلا به صرع بدنام شده، در جامعه جا نداشته، حتی به زندان انداخته می شدند. در ایران، کمبوجیه دوم (فرزند کوروش کبیر) و آقا محمد خان قاجار هم درگیر بیماری صرع بودند.
